Ayurvedische tips to keep your cool
Het Ayurvedische principe ‘like increases like, opposites bring balance’ kan veel inzicht geven. Dit is de eerste en belangrijkste stap op weg naar de juiste voeding, specerijen, kruiden en levensstijl voor jou.
De kop van dit artikel klinkt zo simpel. Natúúrlijk willen we ons hoofd en lichaam koel houden tijdens de zomer. Maar het is makkelijker gezegd dan gedaan blijkt vaak. Want onze cravings trekken ons vaak de andere kant op. Het Ayurvedische principe ‘like increases like, opposites bring balance’ kan veel inzicht geven in hoe dit werkt én hoe de balans te houden in elk seizoen.
Hiervoor kijken we naar de 10 gunas, een Sanskriet woord voor kwaliteiten of eigenschappen. Het gaat om 10 tegengestelde eigenschappen die kunnen worden toegepast op álles in dit leven en ook onze alledaagse beslissingen. Het gaat om: zwaar en licht, dof en scherp, koud en heet, nat en droog, glad en ruw, dik en vloeiend, hard en zacht, statisch en mobiel, subtiel en grof, troebel en helder.
We kunnen onszelf in balans houden door te kijken welke kwaliteiten in overvloed zijn (bij onszelf of in het seizoen) en hoe deze te balanceren. Bijvoorbeeld: de zomer is heet, droog, licht, beweeglijk en scherp. Om jezelf in balans te houden zullen we dus opposite qualities moeten aanbrengen, zoals fris, vochtig, zwaar, rust en zachtheid. Maar vaak gaat het ook de andere kant op: de kwaliteiten die domineren daar willen we nóg meer van, alsof we ertoe worden aangetrokken. En zo werkt het ook want het is de wet van de aantrekkingskracht.
Een voorbeeld van ‘like increases like’
Je voelt je zwaar en lethargisch en kiest ervoor om langer in bed te blijven en uit te slapen. Vervolgens eet je ontbijt en voel je daarna een enorme dip waardoor je het liefst wil weer gaan slapen. Maar je sleept jezelf de deur uit en neemt tijdens het werken een paar koppen koffie met extra melk die je even een piek geven, maar daarna komt de zwaarheid weer terug (erger dan eerst). Vervolgens eet je een klamme cinnamon bun omdat je bent vergeten lunch mee te nemen. Hierdoor zie je dat je steeds meer van dezelfde energie (kwaliteit) aantrekt waardoor je in een sleur raakt. Je voelt je aangetrokken tot allemaal dat soort zware dingen, ook al voelt het helemaal shit, maar het is moeilijk om uit die cirkel te komen.
Een voorbeeld van ‘opposites bring balance’
Je voelt je zwaar en lethargisch maar weet jezelf toch vroeg uit bed te schoppen, want uitslapen maak het alleen maar erger. Zo’n zwaar wattenhoofd wil je niet meer. Je drinkt warm water met verse gember om de machine aan te wakkeren en gaat daarna meteen een rondje hardlopen of springt op je yogamat, om je frisser en wakker te voelen. He, lekker dit! Je buik begint te rommelen want de energie is op gang gekomen, dus eet je rustig een licht ontbijt van vers fruit of warme granen en zaden, wat de honger stilt zonder dat het als een blok op je maag valt. Aaah de koffie lonkt, maar één kop is meer dan genoeg, anders maakt het me zo hyper.'
Wanneer je door de lens van deze gunas leert kijken, zul je ze steeds beter herkennen en ermee experimenteren. Dit is de eerste en belangrijkste stap op weg naar de juiste voeding, specerijen, kruiden, levensstijl en rituelen voor jou specifiek en het seizoen. Lees hieronder wat je kunt doen om in de zomer in balans te blijven.
'De kwaliteiten die domineren daar willen we nóg meer van, alsof we ertoe worden aangetrokken'
Zoet, wrang en bitter
De zomer is het seizoen waarin je spijsvertering het zwakst is, omdat de energie van je lichaam voornamelijk wordt gebruikt om je (hoofd) koel te houden. Daarom kun je maaltijden het beste simpel, licht en koel houden, maar vermijd alles ijskoud of bevroren - met koel bedoelen we op kamertemperatuur. De smaken voor de zomer zijn zoet, bitter en wrang en dat zijn ook precies de smaken die we nu veelal terugzien op de boerenmarkt en in de natuur. Denk aan bessen, granaatappels, limoenen, appels, peren, kokos, komkommer, watermeloen, asperges, rabarber en groene groenten. Snack wat extra bananen aan het eind van de dag, want die houden je koel, gehydrateerd en geven energie. Groenten zoals paardenbloem, rucola, boerenkool en snijbiet zijn hele droge en bittere groenten en brengen verkoeling voor Pitta dosha, maar Vata’s kunnen ze het beste opwarmen met genoeg olie en specerijen om de droge kwaliteiten te balanceren. Kool en venkel zijn zowel wrang als verkoelend, perfect voor Pitta en Kapha. Komkommer is sappig, licht, koel en bitter maar kan moeilijk te verteren zijn. Vata’s hebben van nature een zwakkere en variabele vertering en kunnen rauwe groenten vaak niet goed verteren. Symptomen zoals gas, een opgeblazen buik en constipatie wijzen daar ook op. Evenals meer droogte, onrust en angst in je hoofd en lijf. Eet veelal warm en salades als bijgerecht met genoeg olie, peper, zout en een beetje zuur. En gooi zaden in plaats van noten over je eten heen; net zo voedend maar lichter verteerbaar en minder verwarmend.
Spice advice: saffraan, kardemom, koriander, venkel, komijn, kaneel, verse gember (geen poeder!), kurkuma en zwarte peper. Blijf juist wegbij warme en scherpe specerijen zoals mosterdzaad, knoflook, chili, cayenne, pepers, ajwain, asafoetida en kruidnagel.
Geen rood hoofd
De zomer is niet het seizoen om vol gas te gaan sporten. Hou het mild en COOL. Vooral Vata en Pitta types mogen het rustiger aan doen, aangezien die vaak al hyperactief zijn en graag tot het gaatje gaan. Voor Kapha’s is een beetje zweten en het metabolisme aanwakkeren het meest belangrijk, dus zij kunnen intensiever sporten. Sport wel in de verkoelende uren van de dag, dus avond of vroeg in de ochtend voordat het heel warm is, zodat je a) de dag begint met energie en b) je niet te veel interne hitte opbouwt. Een van de beste sporten is zwemmen omdat je daarmee gelijk afkoelt. De belangrijkste tip: zorg dat de hitte niet naar je hoofd stijgt.
Humor is de sleutel
Een van de kwaliteiten van Pitta is scherp. Vuur is scherp en doordringend, het brandt overal doorheen. Mensen met Pitta als dominante dosha hebben ook vaak een scherp intellect, puntige neus en gezichtskenmerken, zijn scherp van tong of hebben een doordringende blik. En ja, ze houden vaak van scherp eten en scherpe specerijen. De elementen uiten zich vaak letterlijk in ons. Daarom vraagt de zomer niet alleen om verkoeling, maar ook om zachtheid en plezier, om die scherpe randjes eraf te krijgen. Denk aan verse bloemen in huis, thee van kamille, lavendel en rozenblaadjes, zachtere workouts en behandel jezelf op een zachte manier (vooral mentaal).
En vergeet vooral je gevoel voor humor niet! Pitta types vergeten dit vaak, maar je kunt nog steeds heel succesvol en doelgericht zijn terwijl er gelachen wordt. Humor en nederigheid zijn dé sleutelwoorden wanneer het Pitta-vuur hoog oplaait. Je kunt zacht en toch sterk zijn, scherp en toch ruimdenkend. Kijk of je lol kunt hebben in plaats van jezelf constant te pushen en altijd voor het uiterste te gaan. Niet alles in dit leven is een wedstrijd, lieve Pitta ;-)
